De aanhoudende economische crisis, veroorzaakt door het Coronavirus, brengt pensioenfondsen steeds verder in het nauw. De kans dat de fondsen aan het einde van het jaar kortingen op de pensioenen moeten geven, wordt daardoor steeds groter.
Hoe staan de pensioenfondsen ervoor?
Volgens onderzoeksbureau Aon kwam de gemiddelde beleidsdekkingsgraad van veel grote pensioenfondsen eind april onder de 95% uit. De dekkingsgraad geeft de verhouding weer tussen het vermogen van een pensioenfonds en de betaalverplichtingen. Omdat het vermogen van een pensioenfonds nogal kan fluctueren en daardoor een momentopname is, wordt vaak met de beleidsdekkingsgraad gewerkt: de gemiddelde dekkingsgraad van de laatste twaalf maanden.
Dekkingsgraad
Idealiter is de dekkingsgraad rond de 105%. Dit betekent dat de pensioenbetaler voor elke euro die hij of zij ooit betaald heeft €1,05 in de vorm van pensioen terugkrijgt. Om niet in de problemen te komen, moet een pensioenfonds ervoor zorgen dat de dekkingsgraad ten minste 100% is. Dat is nu al tijden niet meer het geval. Sommige pensioenfondsen zijn inmiddels zelfs onder de 90% gedoken.
Pensioenkortingen
Volgens de huidige regels wordt in januari beslist of op de pensioenen gekort moet worden. Als de beleidsdekkingsgraad zich aan het einde van dit jaar dus niet voldoende hersteld heeft, moeten pensioenfondsen vanaf volgend jaar kortingen op de pensioenen gaan geven. Hierdoor komt de verhouding tussen het vermogen van de fondsen en de uitgaven weer in evenwicht, maar moeten de huidige gepensioneerden het wel met minder pensioen doen.
Waar worden de problemen door veroorzaakt?
Pensioenfondsen beleggen een groot deel van hun vermogen op de beurs. Ook zijn ze afhankelijk van de rente over het vermogen dat ze beheren. Door de dalende rente van de afgelopen jaren staat het vermogen van de fondsen al langer onder druk, maar nu gaat het ook op de beurs niet voor de wind. Door de uitbraak van het Coronavirus zijn de koersen wereldwijd enorm gekelderd, waardoor pensioenfondsen miljarden in rook hebben zien opgaan.
Welke oplossingen zijn er?
Hoe de situatie zich gaat ontwikkelen, kan niemand op dit moment voorspellen. Toch is er een aantal scenario’s mogelijk waarin de schade voor de pensioenbetaler beperkt blijft:
- Reserves: pensioenfondsen hebben niet voor niets enorme reserves. Dit is onvoldoende om de pensioenbetalingen voor iedereen die momenteel pensioen ontvangt of binnenkort gaat ontvangen te dekken, maar er is wel een oplossing mogelijk waarbij de pensioenbetalers die het meeste hebben bijgedragen, zo min mogelijk gekort worden.
- Uitstellen: het kabinet kan beslissen de verplichte kortingen van pensioenfondsen die aan het einde van het jaar een te lage dekkingsgraad hebben, uit te stellen. Hierdoor blijven de huidige gepensioneerden hetzelfde pensioen ontvangen. Vorig jaar zijn de kortingen ook uitgesteld in de hoop dat de fondsen zich in de nabije toekomst snel genoeg herstellen. Uiteraard vormt dit wel een risico voor toekomstige generaties die ook recht hebben op pensioen.
- Herstel: de situatie is weliswaar in korte tijd flink verslechterd, maar misschien herstelt de economie zich ook weer sneller dan verwacht. In dat geval kan de schade meevallen en zijn pensioenkortingen wellicht niet noodzakelijk.
- Een nieuw pensioenplan: omdat de rentes al jaren dalen, is een dekkingsgraad van 105% al tijden niet meer haalbaar. De overheid is daarom bezig met een nieuw pensioenplan, waarmee het huidige systeem op de schop gaat. Dit plan moet situaties als deze in de toekomst voorkomen.
Afwachten
Voor nu zit er niets anders op dan afwachten. Wie momenteel pensioen ontvangt, hoeft tot 31 december niet bang te zijn voor een pensioenkorting. Pas dan wordt de situatie van de pensioenfondsen geanalyseerd en wordt besloten of al dan niet tot korten wordt overgegaan.
